De 5 elementen bestaan uit hout, vuur, aarde, metaal en water. Elk element heeft een eigen functie maar ze kunnen niet los van elkaar gezien worden. De 5 elementen zijn een cyclus, zoals de seizoenen en dag en nacht een cyclus zijn. De 5 elementen voeden elkaar: hout zorgt voor brandstof voor vuur, vuur geeft voeding aan aarde met zijn as, aarde steunt metaal door goudmijnen te vormen, mineralen voeden het water en water bevochtigt het hout. Dit wordt de voedende of moeder-kind cyclus genoemd (zie in de afbeelding de pijlen die met de klok meegaan).
De functies van de elementen
Bij het element Hout hoort beginnende groei, ontwikkeling. Het seizoen van het element is de lente, de kleur van Hout is groen en de emotie die erbij hoort is woede (ontstaan door het belemmeren van de drang tot leven en zelfexpressie). De smaak van Hout is zuur. De meridianen zijn Lever (yin) en Galblaas (yang).
Het hoogtepunt van de groei is tijdens het Vuur element (maximaal yang) – seizoen: zomer, kleur: rood, emotie: vreugde, smaak: bitter. Hart (yin) en de dunne darm (yang) zijn de vuurmeridianen.
Het Aarde element is een aparte in het geheel en wordt vaak als periode tussen de verschillende elementen gezien, maar het seizoen dat bij aarde hoort is de nazomer, die bij ons in het westen niet veel functie heeft. De kleur van aarde is geel, de emotie is zorgen maken, piekeren en de smaak is zoet. Milt (yin) en Maag (yang) zijn onderdeel van het aarde element.
Het Metaal element is een fase van verval en het seizoen dat bij metaal hoort is de herfst. De kleur van metaal is wit, de emotie is verdriet en de smaak is pittig. Bij het element metaal vind je Long (yin) en Dikke darm (yang).
Water symboliseert het afsterven (maximaal yin) – seizoen: winter, kleur blauw/zwart, emotie: angst en de smaak: zout. Nier (yin) en Blaas (yang) zijn behoren tot het waterelement.
Controlerende cyclus
Bij de vijf elementen hoort een controlerende cyclus (zie de elkaar kruisende pijlen) die er voor zorgt dat een element niet te veel de overhand zal krijgen, zodat de 5 elementen zoveel mogelijk in balans blijven: de wortels van hout houden de aarde bij elkaar, vuur doet het metaal smelten, aarde beteugelt het water door dijken, metaal hakt het hout om en water blust het vuur.
